Mục lục
Bài viết dưới đây được coi như một cuốn cẩm nang hữu ích, phân tích đầy đủ, chính xác những ý nghĩa của lãi suất thực và các vấn đề liên quan đến lãi suất này trong nền kinh tế thị trường ngày nay.
Khái quát chung về lãi suất thực
Cơ sở để hiểu ý nghĩa của lãi suất thực đó là bạn phải nắm vững những kiến thức cơ bản nhất về dạng lãi suất này. Đầu tiên là khái niệm, lãi suất thực là lãi suất mà khách hàng sẽ được hưởng cuối cùng từ một khoản đầu tư hoặc phải trả cho một khoản vay khác sau đi đã trừ đi tác động của lạm phát, lãi suất kép.
Công thức tính lãi suất thực tế hiện nay là:
1+i=(1+r)(1+E(I))
Trong đó:
i = lãi suất danh nghĩa
r = lãi suất thực
E(I) = tỷ lệ lạm phát kỳ vọng
Muốn đi sâu phân tích ý nghĩa của lãi suất thực, bạn cần phải hiểu thêm về mối quan hệ của lãi suất này với lãi suất danh nghĩa. Tóm tắt lại, mối quan hệ giữa 2 loại lãi suất sẽ được hiển thị theo công thức sau:
(1 + r)(1 + i) = (1 + R)
Trong đó:
r là lãi suất thực tế,
i là tỷ lệ lạm phát
R là lãi suất danh nghĩa.
Lãi suất thực tế = Lãi suất danh nghĩa – Tỷ lệ lạm phát dự kiến.
Có lãi suất thực tiền nghiệm và lãi suất thực hậu nghiệm.
Khái quát chung về lãi suất thực
Ý nghĩa của lãi suất thực trong nền kinh tế thị trường ngày nay
Đóng vai trò như lãi suất trả theo giá mua trái phiếu
Ý nghĩa của lãi suất thực xét theo góc độ kinh doanh trái phiếu giống như lãi suất trả theo giá mua. Ý nghĩa này có vai trò đặc biệt quan trọng và ích lợi nếu bạn đang kinh doanh trái phiếu. Ví dụ, một trái phiếu với mệnh giá 10.000 đồng, có lãi suất danh nghĩa bằng 5% sẽ tạo ra thu nhập danh nghĩa là 500 đồng/năm. Nhưng nếu bất kỳ ai mua được trái phiếu này với giá 5.000 đồng thì lãi suất thực tế vô tình được coi như đã tăng lên 10% so với trước.
Như vậy, với mức lãi suất danh nghĩa nhất định, giá mua trái phiếu mà càng thấp thì lãi suất thực sẽ càng cao và ngược lại. Vì thế, luôn có một mối quan hệ tỷ lệ nghịch giữa giá trái phiếu và lãi suất thực tế của nó, bạn phải hết sức lưu ý.
Là kết quả cuối cùng của các tác động thị trường
Ý nghĩa của lãi suất thực trong nền kinh tế thị trường tiếp theo bạn phải quan tâm đó chính là kết quả cuối cùng. Nói một cách dễ hiểu hơn là khi có tác động của lãi kép, tiền lãi sẽ không được tính dựa trên tiền gốc mà dựa vào tiền vốn và lãi của kỳ trước. Thực tế cũng không có gì phải băn khoăn khi nhìn vào vấn đề tiền tiết kiệm. Lãi đã được vốn hóa mỗi tháng, người tiết kiệm sẽ được hưởng tiền lãi mỗi tháng từ lãi suất của kỳ trước.
Xem thêm: Sự khác biệt cơ bản giữa lãi suất thực tế và lãi suất danh nghĩa
Như một ảnh hưởng của lãi kép, lãi suất kiếm được của một năm được coi như đại diện cho 26.83% số tiền ban đầu, thay vì là 24% với mức lãi suất 2%/tháng chỉ nhân với 12. Lãi suất kép sẽ chỉ phản ánh chi phí cơ hội của các khoản vay thay vì tiết kiệm. Người đi vay sẽ không thể đầu tư số tiền lãi mà thực tế dùng để để trả cho người vay vào một tài sản tạo ra cùng một tỷ lệ % lợi nhuận nhất định.
Là thước đo về tỷ lệ lạm phát khá chuẩn
Nếu nói ý nghĩa của lãi suất thực được coi là thước đo chuẩn về tỷ lệ lạm phát cũng không có gì là sai. Vấn đề này, chúng ta sẽ xét đến 2 yếu tố của lãi suất thực đó là lãi suất thực tiền nghiệm và lãi suất thực hậu nghiệm.
Là thước đo về tỷ lệ lạm phát khá chuẩn
Lạm phát kỳ vọng là một trong những yếu tố xét đến trong tương lai. Ví dụ, bạn đang đứng ở năm 2019 và nói về lãi suất thực tức là phải lấy lãi suất thời điểm năm 2019 điều chỉnh cho tỷ lệ lạm phát của năm 2019. Và con số này chỉ có thể đo, biết chính xác bắt đầu từ năm 2020 trở đi. Lãi suất này gọi là lãi suất tiền nghiệm (ax-ante real interest rate).
Bên cạnh đó, TheBank xin phân tích ý nghĩa của lãi suất thực khi đề cập đến lãi suất thực hậu nghiệm (ex-post real interest rate) như sau: Sau khi đã kết thúc một năm, người ta mới nhìn lại về lãi suất thực của năm đó. Tức là lấy lãi suất danh nghĩa trong năm trừ đi lạm phát của năm đó. Sở dĩ gọi là hậu nghiệm vì chủ yếu là nó đi nghiên cứu những vấn đề đã xảy ra, trong khi người ta đã biết được tỷ lệ lạm phát của năm trước rồi.
Những ý nghĩa của lãi suất thực ở trên được tổng hợp và chắt lọc từ những tài liệu quý giá trong lĩnh vực tài chính, tiền tệ. Vì thế, bạn hoàn toàn có đủ cơ sở để tin tưởng, áp dụng vào trong cuộc sống thường ngày khi có nhu cầu.
